بازار فارکس یک بازار مالی غیرمتمرکز، عظیم و ۲۴ ساعته است که میلیون‌ها معامله‌گر، بانک و نهاد مالی در آن فعالیت دارند. اما این بازار چگونه کار می‌کند؟ ساختار درونی آن چگونه است؟ و نقش بروکرها چیست؟ در این درس، به زبان ساده با ساختار بازار فارکس و عملکرد بروکرها (کارگزاران) آشنا می‌شویم.
درس 2 – مفاهیم پایه: جفت‌ارزها، پیپ (Pip)، لات (Lot)
📌 فارکس؛ بازار غیرمتمرکز جهانی
برخلاف بورس‌های سنتی مثل بورس نیویورک (NYSE) یا بورس تهران که یک محل فیزیکی و سازمان‌دهی‌شده دارند، فارکس یک بازار غیرمتمرکز (Decentralized) است. یعنی هیچ مرکز خاصی برای انجام معاملات وجود ندارد.
معاملات فارکس از طریق شبکه‌ای از بانک‌ها، مؤسسات مالی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بروکرها و معامله‌گران فردی به‌صورت آنلاین و هم‌زمان در سراسر جهان انجام می‌شود.
🌍 ساختار سلسله‌مراتبی بازار فارکس
بازار فارکس یک ساختار لایه‌ای دارد. در رأس این ساختار، بانک‌های بزرگ جهانی قرار دارند و در سطوح پایین‌تر، نهادهای کوچکتر و معامله‌گران خُرد قرار می‌گیرند.
🔶 1. بازار بین‌بانکی (Interbank Market)
این لایه شامل بانک‌های بزرگ جهان مانند JPMorgan, Citi, Deutsche Bank و HSBC است. آن‌ها بخش اعظم حجم معاملات فارکس را انجام می‌دهند. معاملات آن‌ها معمولاً در حجم‌های بسیار بالا انجام می‌شود.
🔷 2. مؤسسات مالی و سرمایه‌گذاری
صندوق‌های پوشش ریسک (Hedge Funds)، شرکت‌های چندملیتی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ در این سطح فعالیت دارند. آن‌ها به‌دنبال پوشش ریسک ارزی یا کسب سود از نوسانات قیمت هستند.
🔶 3. بروکرها (کارگزاران فارکس)
بروکرها واسطه‌هایی هستند که دسترسی معامله‌گران خُرد را به بازار فراهم می‌کنند. بدون بروکرها، افراد عادی امکان ورود به بازار فارکس را نخواهند داشت.
🔷 4. تریدرهای خُرد (Retail Traders)
در پایین‌ترین سطح هرم، معامله‌گران مستقل، دانشجویان، صاحبان کسب‌وکار و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری قرار دارند. آن‌ها با استفاده از پلتفرم‌هایی مثل MetaTrader و از طریق بروکرها معامله می‌کنند.
🏦 نقش کلیدی بروکرها در بازار فارکس
بروکر (Broker) یا کارگزار فارکس، شرکت یا پلتفرمی است که دسترسی شما را به بازار فراهم می‌کند. آن‌ها همانند یک دروازه بین شما و بازار عمل می‌کنند و امکاناتی برای معامله، تحلیل و مدیریت سرمایه در اختیار شما قرار می‌دهند.
📲 عملکرد اصلی بروکرها:
| عملکرد | توضیح |
|---|---|
| اجرای سفارش (Order Execution) | بروکر سفارش خرید یا فروش شما را اجرا می‌کند. |
| فراهم‌کردن پلتفرم معاملاتی | مثل MetaTrader 4 یا 5 برای تحلیل و معامله. |
| ارائه اهرم (Leverage) | برای افزایش قدرت خرید شما در معاملات. |
| فراهم‌کردن نقدینگی | اتصال شما به تأمین‌کنندگان نقدینگی یا بانک‌های بزرگ. |
| اسپرد و کمیسیون | کسب درآمد از اختلاف قیمت خرید/فروش یا کارمزد. |
🧾 انواع بروکرهای فارکس
همه‌ی بروکرها عملکرد یکسانی ندارند. بسته به نحوه‌ی اجرای سفارشات، آن‌ها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
🟢 1. بروکرهای بازارساز (Market Maker)
این بروکرها خودشان طرف مقابل معاملات شما هستند. یعنی اگر شما خرید انجام دهید، بروکر آن را به فروش می‌رساند و بالعکس. آن‌ها از اسپرد درآمد کسب می‌کنند.
✅ مزایا:
- اسپرد ثابت
- مناسب برای مبتدیان
❌ معایب:
- احتمال تضاد منافع
- تاخیر در اجرای سفارش
🔵 2. بروکرهای ECN/STP
این بروکرها سفارش‌های شما را مستقیماً به بازار یا تأمین‌کنندگان نقدینگی ارسال می‌کنند. آن‌ها واسطه‌ی واقعی بین شما و بازار هستند.
✅ مزایا:
- شفافیت بالا
- اجرای سریع و دقیق
- اسپرد شناور و واقعی
❌ معایب:
- نیاز به سرمایه بیشتر
- کمیسیون جداگانه
🔍 انتخاب بروکر مناسب
انتخاب بروکر مناسب یکی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی است که هر معامله‌گر باید بگیرد. برای انتخاب درست، به عوامل زیر توجه کنید:
✅ معیارهای انتخاب بروکر:
- رگولاتوری (Regulation): آیا بروکر تحت نظارت نهادهای معتبر است؟ مثل FCA، CySEC، ASIC
- شفافیت مالی: آیا بروکر اطلاعات واضح درباره‌ی اسپرد، کمیسیون و اهرم ارائه می‌دهد؟
- پلتفرم معاملاتی: آیا از پلتفرم‌های استاندارد مثل متاتریدر پشتیبانی می‌کند؟
- پشتیبانی مشتری: آیا خدمات به زبان فارسی دارد؟ تیم پشتیبانی پاسخگو است؟
- روش‌های واریز و برداشت: آیا راحت می‌توان حساب را شارژ یا برداشت کرد؟
- نقدینگی و سرعت اجرا: سرعت اجرای سفارش‌ها چقدر است؟ تاخیر ندارد؟
🧠 مثال واقعی از ساختار معامله در فارکس
فرض کنید می‌خواهید جفت‌ارز EUR/USD را بخرید:
- وارد حساب خود در بروکر می‌شوید.
- از طریق پلتفرم معاملاتی، سفارش خرید 0.1 لات ارسال می‌کنید.
- بروکر سفارش شما را از طریق ECN یا بازار داخلی اجرا می‌کند.
- سود و زیان شما بر اساس تغییرات نرخ و حجم معامله محاسبه می‌شود.
- در صورت بستن معامله، موجودی حساب به‌روزرسانی می‌شود.
⏰ زمان‌های کاری بازار فارکس
بازار فارکس ۲۴ ساعته باز است (از دوشنبه تا جمعه) و در چهار جلسه اصلی معاملاتی فعال می‌شود:
| جلسه | منطقه | ساعت GMT |
|---|---|---|
| سیدنی | آسیا / اقیانوسیه | 22:00 – 07:00 |
| توکیو | آسیا | 00:00 – 09:00 |
| لندن | اروپا | 08:00 – 17:00 |
| نیویورک | آمریکا | 13:00 – 22:00 |
📌 بیشترین حجم معاملات زمانی رخ می‌دهد که جلسه لندن و نیویورک هم‌پوشانی دارند.
💬 نتیجه‌گیری
ساختار بازار فارکس بر پایه‌ی مشارکت بانک‌ها، مؤسسات، بروکرها و معامله‌گران فردی شکل گرفته است. این ساختار به دلیل غیرمتمرکز بودن، پویا و ۲۴ ساعته بودن، فرصتی جذاب برای معامله‌گران فراهم کرده است.
در این بین، بروکرها نقش حیاتی دارند. بدون آن‌ها، ورود معامله‌گران عادی به این بازار ممکن نبود. شناخت بروکرها، نحوه‌ی کارشان و انتخاب درست آن‌ها می‌تواند تفاوت بین یک معامله‌گر موفق و یک معامله‌گر پرریسک را رقم بزند.
آموزش فارکس رایگان در 50 جلسه از مبتدی تا پیشرفته
