در بازار فارکس، موفقیت بدون آشنایی با مفاهیم پایه تقریباً غیرممکن است. اگر در حال شروع یادگیری فارکس هستید، لازم است در همین ابتدای راه با سه مفهوم کلیدی آشنا شوید: جفت‌ارزها، پیپ (Pip) و لات (Lot). این سه عنصر، پایه‌های اصلی تمام معاملات ارزی را تشکیل می‌دهند و فهم درست آن‌ها به شما کمک می‌کند تا به‌درستی معامله کنید و ریسک خود را مدیریت نمایید.
درس 3 – ساختار بازار فارکس و نقش بروکرها
درس 1 – فارکس چیست ؟ آشنایی با بازار ارزها و تاریخچه آن
💱 جفت‌ارزها (Currency Pairs)
در بازار فارکس، شما هیچ‌گاه یک ارز را به‌تنهایی معامله نمی‌کنید. همیشه دو ارز در کنار هم قرار می‌گیرند تا یک جفت‌ارز تشکیل دهند. به بیان ساده‌تر، وقتی یک ارز را می‌خرید، در حقیقت همزمان ارز دیگری را می‌فروشید.
✳️ ساختار جفت‌ارز:
جفت‌ارزها به این شکل نمایش داده می‌شوند:
🔹 EUR/USD = 1.1000
در این مثال:
- EUR (یورو) ارز پایه (Base Currency) است.
- USD (دلار آمریکا) ارز مظنه (Quote Currency) است.
- نرخ 1.1000 یعنی برای خرید 1 یورو، باید 1.10 دلار پرداخت کنید.
📊 انواع جفت‌ارزها:
- جفت‌ارزهای اصلی (Major Pairs)
این جفت‌ارزها شامل دلار آمریکا و یکی از ارزهای مهم اقتصادی هستند:
🔹 EUR/USD – GBP/USD – USD/JPY – USD/CHF – AUD/USD – USD/CAD – NZD/USD - جفت‌ارزهای فرعی (Minor Pairs)
شامل ارزهای بزرگ، اما بدون دلار آمریکا هستند:
🔹 EUR/GBP – EUR/JPY – GBP/JPY - جفت‌ارزهای غیرمعمول (Exotic Pairs)
ارز یکی از اقتصادهای نوظهور در کنار یک ارز اصلی:
🔹 USD/TRY (دلار آمریکا/لیر ترکیه) – EUR/ZAR (یورو/رَند آفریقای جنوبی)
📏 پیپ (Pip) چیست؟
پیپ مخفف عبارت Percentage in Point یا «درصد در نقطه» است و واحد اندازه‌گیری تغییرات قیمت در بازار فارکس محسوب می‌شود.
🎯 تعریف ساده:
📌 یک پیپ = کوچک‌ترین تغییر استاندارد در نرخ جفت‌ارزها
برای اغلب جفت‌ارزها، پیپ معادل ۰.۰۰۰۱ (چهارمین رقم اعشار) است.
برای مثال:
🔹 EUR/USD = 1.1000 → افزایش به 1.1001
این یعنی قیمت ۱ پیپ بالا رفته است.
✴️ استثنا: جفت‌ارزهای ین (JPY)
در جفت‌ارزهایی که ین ژاپن حضور دارد، پیپ در دومین رقم اعشار قرار دارد:
🔹 USD/JPY = 110.50 → افزایش به 110.51 = ۱ پیپ
⚠️ نکته مهم: پیپت (Pipette)
بعضی بروکرها برای دقت بیشتر، عدد پنجم اعشار (یا سوم در جفت‌های ین) را هم نشان می‌دهند. این رقم به نام پیپت شناخته می‌شود و برابر با ۰.۱ پیپ است.
📦 لات (Lot) چیست؟
در فارکس نمی‌توان مانند بورس، فقط ۱ یا ۲ واحد از یک دارایی را خرید. معاملات ارزی با مقیاسی به‌نام لات (Lot) انجام می‌شود که بیانگر حجم معامله است.
🔹 انواع لات در معاملات:
| نوع لات | حجم معادل (واحد ارزی) | تغییر قیمت به ازای ۱ پیپ (در حساب USD) |
|---|---|---|
| لات استاندارد (Standard Lot) | 100,000 واحد | 10 دلار |
| مینی لات (Mini Lot) | 10,000 واحد | 1 دلار |
| میکرو لات (Micro Lot) | 1,000 واحد | 0.10 دلار |
| نانو لات (Nano Lot) | 100 واحد (نادر) | 0.01 دلار |
✅ مثال کاربردی:
اگر با یک لات استاندارد EUR/USD معامله کنید و قیمت 10 پیپ بالا برود، شما 100 دلار سود خواهید کرد. چون هر پیپ در این حجم برابر با 10 دلار است.
📌 ترکیب مفاهیم: درک سود و زیان در فارکس
فرض کنید شما با ۱ مینی‌لات (۰.۱۰) معامله می‌کنید و جفت‌ارز EUR/USD را در قیمت 1.1000 می‌خرید. اگر قیمت به 1.1010 برسد:
- تغییر = 10 پیپ
- هر پیپ = 1 دلار (در مینی‌لات)
- سود شما = 10 دلار
🔺 حالا اگر قیمت 10 پیپ پایین می‌رفت، 10 دلار ضرر می‌کردید.
🎓 چرا درک این مفاهیم مهم است؟
درک درست جفت‌ارزها، پیپ و لات برای چند دلیل حیاتی است:
✅ مدیریت ریسک: بدون شناخت حجم معامله و ارزش هر پیپ، نمی‌توانید میزان ضرر و سود خود را کنترل کنید.
✅ برنامه‌ریزی سرمایه: برای انتخاب حجم معامله باید بدانید با چه مقداری از سرمایه وارد شوید.
✅ تحلیل دقیق: اگر متوجه مفهوم پیپ نباشید، تغییرات نمودار برایتان معنی‌دار نخواهد بود.
✅ درک اسپرد و کمیسیون: مقدار پیپ و حجم معامله تعیین می‌کند چقدر اسپرد (اختلاف قیمت خرید و فروش) پرداخت می‌کنید.
🛠 ابزار کمکی برای محاسبه خودکار
امروزه بسیاری از بروکرها و وب‌سایت‌های آموزشی ابزارهایی مانند Pip Calculator و Lot Size Calculator ارائه می‌دهند. کافی است اطلاعات معامله‌تان را وارد کنید تا:
- ارزش هر پیپ برای حجم مشخص را ببینید
- میزان ریسک به‌ازای فاصله استاپ لاس را محاسبه کنید
- مدیریت سرمایه دقیق‌تری داشته باشید
🧠 جمع‌بندی
در این درس، با سه مفهوم بسیار مهم و پایه‌ای در بازار فارکس آشنا شدیم:
- جفت‌ارزها – ارزها همیشه به‌صورت جفت معامله می‌شوند.
- پیپ – واحد اندازه‌گیری تغییر قیمت.
- لات – حجم معاملات که مستقیماً روی سود و زیان تأثیر می‌گذارد.
این مفاهیم در تمام مراحل تحلیل و معامله‌گری نقش دارند. اگر آن‌ها را به‌خوبی یاد بگیرید، در مراحل بعدی مانند تعیین استراتژی، مدیریت ریسک و تحلیل بازار کار بسیار راحت‌تری خواهید داشت.
آموزش فارکس رایگان در 50 جلسه از مبتدی تا پیشرفته
